آگاهی؛ کلید سلامت زنان/ چاقی خطر ابتلا به تخمدان پلی کیستیک را افزایش می‌دهد.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که شروع علامت ها و عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا با آغاز اولین قاعدگی در دوران بلوغ آغاز می شود، تاکید کرد: گاهی نشانه های ابتلا به این بیماری دیرتر بروز می کند مثلا همزمان با یک افزایش وزن قابل توجه بیماران مبتلا به این سندرم علامت دار می شود، زیرا چاقی فرد را مستعد ابتلا به سندروم متابولیک می‌کند.

به گزارش وبدا، دکتر گلبن سهراب با اشاره به این که سندرم تخمدان پلی کیستیک polycystic ovary syndrome (PCOs)  یک اختلال هورمونی شایع با زمینه ژنتیکی در بین خانم ها در سنین باروری است، اظهار کرد: این اختلال از شایع ترین علل ناباروری به علت عدم تخمک گذاری است.

  وی افزود: سندرم تخمدان پلی کیستیک شامل وجود هایپرآندروژنیسم، اختلال در تخمک گذاری و بروز اختلالاتی مثل افزایش پرولاکتین و اختلالات تیروئید است.

 عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که اختلال قاعدگی با هیرسوتیسم، آکنه و التهاب خفیف همراه است، اظهار کرد: سندرم تخمدان پلی کیستیک با افزایش ابتلا به سندرم متابولیک شامل افزایش انسولیت خون، مقاومت به انسولین و دیابت ملیتوس نوع دو، اختلال چربیهای خون، بیماری قلبی عروقی و سرطان اندومتر همراه است.

دکتر سهراب افزایش انسولین خون و مقاومت به انسولین را از مهمترین علت های ابتلا به این سندرم تخمدان پلی کیستیک دانست و تاکید کرد: از طریق تولید بیش از اندازه آندروژن ها در تولید و تکامل فولیکول(اووسیت)  این اختلال ایجاد می شود و در نهایت نیز منجر به ایجاد اختلالات قاعدگی و در برخی موارد ناباروی خواهد شد.

 متخصص تغذیه و رژیم  درمانی دانشگاه با بیان این که شروع علامت ها و عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا با آغاز اولین قاعدگی در دوران بلوغ آغاز می شود تاکید کرد: گاهی نشانه های ابتلا به این بیماری دیرتر بروز می کند مثلا همزمان با یک افزایش وزن قابل توجه بیماران مبتلا به این سندرم علامت دار می شود.

 وی با تاکید بر این موضوع که چاقی از طرفی باعث کاهش تولیدگلوبولین متصل به هورمون های جنسی می شود عنوان کرد: چاقی باعث می شود، دسترسی آندروژن ها با بافت ها افزایش یابد؛ از طرف دیگر فرد را مستعد ابتلا به سندرم متابولیک می کند.

 دکتر سهراب با اشاره به این که ارتباط بین مقاومت به انسولین و اختلال در ترشح آدیپونکتین ها در افراد چاق به اثبات رسیده، افزود: انسولین دارای ارتباط دوطرفه با ترشح آدیپونکتین ها و پاتوژنز سندرم تخمدان پلی کیستیک است بنابراین کمبود ویتامین دی در بانوان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک شایع و با مقاومت به انسولین و افزایش سطح تستوسترون آزاد همراه خواهد شد.

 این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: درمان های حال حاضر سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتنی بر علایم و اختلالات فرد مانند ناباروری، چرخه قاعدگی نامنظم، آکنه یا چاقی است.

 وی ادامه داد: درمان های دارویی و جراحی می تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ ناباروری با داروهای القا کننده تخمک گذاری مانند کلومفین سیترات که یک داروی آنتی استروژن خوراکی است نیز درمان می شود.

 دکتر سهراب با اشاره به این که در مواردی متفورمین نیز همراه کلومفین تجویز می شود خاطرنشان کرد: این موضوع  به القای تخمک گذاری و کاهش مقاومت به انسولین کمک می کند و در بیمارانی که به کلومفین و متفورمین پاسخ نمی‌دهند، ممکن است فرم تزریقی گنادوتروپین ها یعنی هورمون تحریک کننده فولیکول(FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده(LH) استفاده شود.

 وی افزود: برای تنظیم چرخه های قاعدگی نامنظم ممکن است داروهای ضد بارداری خوراکی تجویز شوند، این داروها به طور موثری سطح هورمون های مردانه را کاهش می دهند و همچنین در کاهش رشد موهای زائد بدن و خطر ابتلا به سرطان رحم نقش دارند.

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: داروهایی که سطح آندروژن ها را مهار می کنند یکی دیگر از روش های متداول برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند، در حال حاضر هم درمان های مکمل یاری با روی  و سلنیم برای کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو انجام می شود.

 رژیم غذایی توصیه شده در سندرم تخمدان پلی کیستیک

 وی با بیان این موضوع که مطالعات نشان می دهند استفاده از پروبیوتیک ها چه به صورت مکمل و چه به صورت محصولات لبنی حاوی پروبیوتیک می تواند باعث بهبود مقاومت به انسولین و عملکرد بهتر تخمدان ها شود ادامه داد:  استفاده از لبنیات کم چرب و پروبیوتیک در حد دو لیوان در روز می تواند به کاهش التهاب بدن و عملکرد بهتر تخمدان ها کمک کند.

 وی یادآوری کرد: شیوع تخمدان پلی کیستیک در خانم های چاق بیشتر است، بنابراین کاهش حداقل ۱۰ درصد وزن فعلی می تواند در بهبود عملکرد تخمدانها موثر باشد.

 دکتر سهراب با اشاره به این که باید از مواد غذایی با شاخص گلایسمی پایین بیشتر استفاده شود ادامه داد:  شاخص گلایسمی به این معنی است که یک غذا با چه سرعتی قند خون را افزایش می دهد، هر چه یک ماده غذایی بیشتر حاوی قندهای ساده باشد سریعتر قند خون را بالا می برد و رژیم با شاخص گلایسمی پایین باعث کاهش سطح انسولین و کاهش عوارض بیماری می شود.

 این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: غذاهای با شاخص گلایسمی پایین شامل بیشتر انواع میوه ها؛ سبزی ها، گوشت های کم چرب، تخم مرغ، ماهی،آجیل ها و لبنیات است.

 وی افزود: مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک بهتر است هیچ وعده ای را حذف نکنند، وعده های منظم وکوچک دریافت کرده وسعی کنند با خوردن میان وعده های سالم  بین وعده های اصلی غذایی از گرسنگی شدید و پرخوری جلوگیری کنند.

 دکتر سهراب ادامه داد: استفاده از مواد غذایی با محتوای پروتیین بالا مانند تخم مرغ و عدسی در وعده صبحانه به کنترل اشتها در طول روز کمک می کند.

 این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که اصلاح کمبود مواد مغذی همچون ویتامین D از گذشته در بیماران مبتلا به PCOS مورد توجه بوده توضیح داد: علاوه بر آن مکمل یاری توام ویتامین D به همراه اسید های چرب امگا ۳ سبب کاهش شاخص‌های التهابی در این بیماران می‌شود.

پرهیز از مصرف غذاهای سرخ کرده، استفاده از ماهی، مغزها و آجیل های خام توصیه دیگر این عضو هیئت علمی دانشگاه در مبتلابان به سندرم تخمدان پلی کیستیک است.

وی به مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک توصیه کرد، آب کافی بنوشید.

 دکتر سهراب ادامه داد:  آب نیاز حیاتی بدن  است و از مهمترین نشانه های کم آبی، خستگی و خواب آلودگی، سردرد و سرگیجه ، تپش قلب، خشکی زبان و لب ها، ادرار پررنگ ومیل به خوردن نوشیدنی و خوراکی های شیرین است.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان با بیان این موضوع که خواب کافی برای تنظیم تعادل هورمونی ضروری است، خاطرنشان کرد: شب تا دیروقت بیدار نمانید و روزانه به جای استفاده از  نوشیدنی های حاوی کافئین مانند چای و قهوه از دمنوش هایی مانند  بابونه، نعناع، چای سبز و به استفاده کنید.

منبع: وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی